EDITORIAL ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Μια νέα μόδα κυριαρχεί στα ιδιωτικά κανάλια. Η ελληνοποίηση ξένων σειρών. Τα κανάλια, δηλαδή, αγοράζουν τα δικαιώματα ξένων, συνήθως τριτοκοσμικών,  σίριαλ και τα διασκευάζουν μεταφέροντας δράση και χαρακτήρες στα καθ' ημάς. Το φαινόμενο δεν είναι καινοφανές. Και παλαιότερα είδαμε στην ελληνική τηλεόραση εξελληνισμένες σειρές όπως το «Εσύ αποφασίζεις» ή το «Σ' αγαπώ! Μ' αγαπάς». Τώρα όμως το φαινόμενο έγινε ενδημικό. Κάθε χρόνο τα ξένα αυξάνουν. Και παραμερίζουν τα ελληνικά σίριαλ και τους έλληνες σεναριογράφους. 

Στο παρελθόν, τα ιδιωτικά κανάλια στήριξαν το πρόγραμμα τους και σημείωσαν μεγάλες επιτυχίες με κείμενα, ιδέες και σίριαλ ελλήνων δημιουργών. Ανοίχτηκαν σε νέους συγγραφείς. Έδωσαν ευκαιρίες. Και εισέβαλλαν στο αστικό σαλόνι διασκεδαστικές σειρές όπως «Οι απαράδεκτοι», «Οι αυθαίρετοι», «Οι τρεις χάριτες», το «Χάι Ροκ», η «Θυσία», το «Κωνσταντίνου και Ελένης», οι «Δυό ξένοι», το «Και οι παντρεμένοι έχουν ψυχή» και τόσες άλλες, που άλλαξαν την τηλεοπτική διασκέδαση. Και αγαπήθηκαν από τον κόσμο. Για να ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια και άλλες ακόμα μεγαλύτερες επιτυχίες. Οι οποίες αενάως παίζονται από τα κανάλια. Τι γίνεται σήμερα; Τι άλλαξε και το ελληνικό πρόγραμμα συρρικνώνεται και μάλιστα με ανησυχητικό ρυθμό; Γιατί βλέπουμε κάθε χρονιά και ολοένα περισσότερες ξένες ιδέες, ξένα σίριαλ, ξένους χαρακτήρες; Στέρεψαν οι ιδέες και ξαφνικά οι έλληνες δημιουργοί έγιναν «ανεπαρκείς», όπως πρόσφατα παρατήρησε σε συνέντευξή του στέλεχος μεγάλου καναλιού; 'Όχι βέβαια. Δεν το πιστεύουμε. Ούτε ισχύει η πρωτοφανής παρατήρηση άλλου στελέχους, ότι και αυτά τα σίριαλ ελληνικά είναι, αφού γυρίζονται στην Ελλάδα. Γιατί όπως η μεταγλώττιση δεν μετατρέπει σε ελληνικές τις μεξικανικές σαπουνόπερες, έτσι και η στοιχειώδης σεναριογραφική επιμέλεια δεν μετατρέπει σε ελληνικά τα ξένα σίριαλ. 

Στη χώρα μας λατρεύουν τους αριθμούς. Δεν είναι τυχαίο που η πρώτη πολιτική είδηση κάθε εβδομάδας είναι η εκάστοτε δημοσκόπηση.. Το ίδιο συμβαίνει και στα κανάλια με τις θεαματικότητες! Υπάρχουν ειδικές εκπομπές που παρουσιάζουν λεπτομερέστατα, πεντάλεπτο προς πεντάλεπτο, τις μετακινήσεις των τηλεθεατών από κανάλι σε κανάλι και από εκπομπή σε εκπομπή. Ακόμα και πόσο «τσίμπησε» ή «έχασε» μια σειρά όταν εμφανίστηκε ή έφυγε ένας ηθοποιός. Τόσο σημαντικές λεπτομέρειες, δηλαδή! Δουλειά δεν είχε ο διάολος . όπως αναφέρει και μια παροιμία. Όμως πέραν της γραφικότητας το φαινόμενο φωτογραφίζει το πρόβλημα. Και το πρόβλημα είναι η πίεση για όλο και υψηλότερες τηλεθεάσεις. Τα πακέτα των διαφημίσεων πάνε στους επιτυχημένους.  Αυτό σημαίνει πως υπάρχει ανάγκη για άμεσο αποτέλεσμα. Και τα στελέχη θέλοντας να κερδίσουν και το σημαντικότερο, να ρισκάρουν το ελάχιστο δυνατό, προτείνουν την ευκολότερη και πλέον αναίμακτη λύση. Την έτοιμη επιτυχία. Τη σιγουριά. Το δέσιμο του γαϊδάρου αντί της αναζήτησης. Που να ψάχνεις τώρα! Και γιατί να ρισκάρεις προτείνοντας τον Άλφα ή την Βήτα; Πάρε τη νοτιοαμερικάνικη σιγουράντζα που είναι και φθηνή. Αν «χτύπησε» τηλεθεάσεις στην Κολομβία, το Μεξικό, ή την Παραγουάη, γιατί να μην χτυπήσει κι εδώ; 

Έτσι όμως υποσκάπτουν μακροπρόθεσμα την επαγγελματική «πιάτσα». Και όπως εμείς σαν κράτος δανειζόμαστε από τα παιδιά μας για να ζήσουμε καλύτερα σήμερα, έτσι και τα κανάλια τραυματίζουν τον επαγγελματικό και κοινωνικό ιστό. Αν ο Μπερλουσκόνι έστηνε ιδιωτικό κανάλι στην Ελλάδα, ή εξέπεμπε ελληνικά το BBC, θα χαλούσε ο κόσμος από τις κραυγές των ιδιωτικών καναλιών. Αλλά το να βλέπουν τα παιδιά μας τριτοκοσμικά σκουπίδια μεταφρασμένα στα ελληνικά, θεωρείται φυσιολογικό. Δεν έγινε και τίποτα να παρακολουθούμε ξένους χαρακτήρες σε γελοίες συμπεριφορές που δεν έχουν καμιά σχέση με την ελληνική κοινωνία. 

Δεν αναφερόμαστε στα παραπάνω από «συνδικαλιστική» υποχρέωση. Δεν πιστεύουμε ότι όλα τα ελληνικά σίριαλ είναι καλά. Κάθε άλλο. Αλλά, ένας από τους όρους βελτίωσης του προγράμματος της τηλεόρασης είναι η ελληνικότητα. Ποιος μπορεί να φανταστεί τον Πίτερ Αρνέτ να παρουσιάζει τις ειδήσεις ενός ιδιωτικού καναλιού! Η ελληνική τηλεόραση οφείλει και πρέπει να είναι ελληνική. Και αυτό, ανάμεσα σε άλλα, σημαίνει πως γράφουν, σκηνοθετούν και παίζουν έλληνες Για λόγους κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς. Ας σταματήσουμε τις αυτοκτονικές συμπεριφορές. Ας ψάξουμε περισσότερο και με τολμηρό βλέμμα ανάμεσα στις ελληνικές προτάσεις. Σίγουρα θα βρούμε καλύτερες ιδέες. Ας τους δώσουμε χώρο να ανθίσουν. Το ρίσκο αποτελεί σημαντικό συστατικό της επιτυχίας.

Στάθης Βαλούκος