EDITORIAL ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009

Οι Έλληνες δημιουργοί στα χρόνια της τηλεόρασης

Βρίσκω την τηλεόραση πολύ εκπαιδευτική. 'Οταν παρακολουθώ ένα πρόγραμμά της, κλείνω το δέκτη και ανοίγω ένα βιβλίο.
MARX BROTHERS

Οι διακοπές των Χριστουγέννων είναι μια καλή ευκαιρία να εφαρμόσουμε την παραπάνω...μαρξιστική αρχή. Οι εντελώς σουρεάλ και ανατρεπτικοί κωμικοί είχαν προβλέψει εγκαίρως τον...εκπαιδευτικό ρόλο που θα έπαιζε η τηλεόραση. Xωρίς καν να έχουν υπόψη τους τα σύγχρονα τοξικά προιόντα που κατακλύζουν τα κανάλια, όπως τα πάσης φύσεως ριάλιτι, παιχνίδια, πρωινάδικα, τολκ σόου, κουτσομπολίστικα μαγκαζίνο κ.ό.κ. που "τρέφουν" τις καρδιές και το μυαλό μιας ολόκληρης κοινωνίας, της νέας γενιάς, των ίδιων των παιδιών μας.

Με το άλλοθι των νόμων της αγοράς και του μάρκετινγκ, με την επίκληση του για κάθε χρήση επιχειρήματος "τέτοια θέλει ο κόσμος", "ψυχαγωγούν" το ελληνικό κοινό με ένα ομογενοποιημένο και ρηχό πρόγραμμα, συχνά άσχετο με την ελληνική πραγματικότητα. Είτε αυτό γίνεται από ανεπάρκεια είτε από σκοπιμότητα, δεν παύει να είναι ο τηλεοπτικός σανός που μας ταίζουν καθημερινά. 

Ο πολιτισμός στα κανάλια είναι τόσο σπάνιος, όσο το νερό στην έρημο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της AGB Nielsen Media Research στο "TV Year Book 2008-2009", τα ποσοστά που αφιέρωσαν οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί για τον πολιτισμό την περασμένη τηλεοπτική περίοδο, κυμάνθηκαν από 0% (ΑLTER) εώς το πολύ 1,8 % (ANT1) και τον ΣΚΑΪ να φτάνει στο 4,5%. Στη δημόσια τηλεόραση τα ποσοστά ήταν 13,7% (ΕΤ-1), 12% (ΕΤ-3) και 1,4% (ΝΕΤ).

Μέσα σε αυτή τη γενικώς απογοητευτική εικόνα, η δημόσια τηλεόραση αγνοώντας τον ιδιαίτερο ρόλο και τις καταστατικές και δεοντολογικές υποχρεώσεις της, παραγνωρίζει κι αυτή ολοσχερώς τον έλληνα δημιουργό και την εθνική παραγωγή τού σήμερα. Στη θέση τους προκρίνει, όπως αποδεικνύεται, ένα αμφιβόλου ποιότητος, αισθητικής και σκοπιμότητας πρόγραμμα, στο οποίο δεν περιλαμβάνεται ούτε ένα λεπτό σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας. Ακούγεται απίστευτο αλλά είναι η ωμή πραγματικότητα: ούτε μία σύγχρονη ελληνική σειρά, ταινία ή τηλεταινία δεν προβάλλεται πλέον στα κρατικά κανάλια (δείτε ενδεικτικά το εβδομαδιαίο πρόγραμμα των ΕΤ 1, ΝΕΤ και ΕΤ 3 μεταξύ 20 και 26 Νοεμβρίου 2009).

Αντιθέτως υπάρχει άφθονο εισαγόμενο πρόγραμμα και μάλιστα ακριβοπληρωμένο. Με τη σύμβαση που υπέγραψε η ΕΡΤ με την Walt Disney στις 5 Ιανουαρίου 2006, πληρώνουμε ως Έλληνες φορολογούμενοι 7,7 εκατομμύρια ευρώ (9,5 εκ. δολάρια) ετησίως, ήτοι μέχρι στιγμής 30,8 εκατομμύρια ευρώ για ταινίες και σειρές του γνωστού στούντιο. Μελαγχολεί κανείς αν αναρωτηθεί ότι με μέρος μόνο αυτού του ποσού, τί διαφορετικά και δημιουργικά πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν.

Ο εξοβελισμός του έλληνα δημιουργού από την τηλεόραση με την συρρίκνωση έως εξαφάνιση κάθε απόπειρας αφήγησης της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας έχει ως συνέπεια, εκτός των άλλων, να πλήττεται η εθνική οπτικοακουστική παραγωγή με πολλούς επαγγελματίες του χώρου μας (σεναριογράφους, σκηνοθέτες, παραγωγούς, μουσικοσυνθέτες, ηθοποιούς, φωτιστές, μοντέρ, ενδυματολόγους, σκηνογράφους, μοντέρ κ.ά. ) να μένουν ουσιαστικά άνεργοι. 

Ο νέος υπουργός Πολιτισμού και η νέα Διοίκηση της ΕΡΤ έχουν μπροστά τους μια πρόκληση και ταυτόχρονα μια ευκαιρία: να αναδιατάξουν ριζικά το τοπίο της δημόσιας τηλεόρασης επ΄ωφελεία των ελλήνων δημιουργών και του ελληνικού πολιτισμού. Ενδεχομένως για να διαψεύσουν και τους Marx Brothers...

Ντίνος Γιώτης