EDITORIAL ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010

ΕΝΑ ΑΠΛΟ (ΝΟΜΟ)ΣΧΕΔΙΟ

Το φερόμενο σχέδιο νόμου υπό τον τίτλο "Ενίσχυση και ανάπτυξη της κινηματογραφικής τέχνης και άλλες διατάξεις" , του οποίου μέρος είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, δεν προνοεί ούτε για την ενίσχυση πολύ δε περισσότερο για την ανάπτυξη της κινηματογραφίας στην Ελλάδα. Η απουσία αναπτυξιακών κινήτρων και νέων μηχανισμών χρηματοδότησης, καθώς και η απουσία ειδικής μέριμνας για την ανάδειξη νέων ταλέντων, την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και το σενάριο φανερώνουν ότι η πολύμηνη διαδικασία σύνταξης του νέου νόμου αναλώθηκε – δυστυχώς - γύρω από τη δημιουργία ενός υπερσυγκεντρωτικού ΕΚΚ και όχι στη δημιουργία ενός πραγματικά νέου, ρηξικέλευθου, σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου ανάπτυξης, που ούτε θα επιβάλλει, ούτε θα αποκλείει, αλλά θα στηρίζει και θα ενισχύει το σύνολο των δυνάμεων της ελληνικής κινηματογραφίας. Συγκρινόμενο δε με τα διαφορετικά σχέδια νόμου που προτάθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια (νομοσχέδιο Τατούλη, πρόταση Επιτροπής Γαβρά, πρόταση Διασωματειακής, νομοσχέδιο Σαμαρά) αποδεικνύεται κατώτερο των περιστάσεων.

Έτσι στο νομοσχέδιο «Γερουλάνου»:

Καταστρατηγείται η κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα ελευθερία της Τέχνης.

Καταργείται ουσιαστικά ο έλεγχος και επιβάλλεται μια πρωτόγνωρη, για τα ελληνικά κινηματογραφικά δεδομένα, πολιτική αδιαφάνειας.

Απουσιάζουν οι προϋποθέσεις και τα κίνητρα μιας αναπτυξιακής πολιτικής στον κινηματογράφο.

Αγνοείται η πρωταρχική σημασία του σεναρίου στην ανάπτυξη της κινηματογραφίας.

Απουσιάζει κάθε αναφορά στην κινηματογραφική παιδεία.

ΠΛΗΓΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Είναι χαρακτηριστικό ότι το άρθρο 2 του ν.1597/1986 (νόμος Μελίνας) με το οποίο ρητά δηλώνεται ότι η κινηματογραφική τέχνη είναι ελεύθερη σύμφωνα με τους ορισμούς του Συντάγματοςεξαφανίζεται στο εν λόγω νομοσχέδιο. Το συγκεκριμένο άρθρο αποτελεί συμμόρφωση προς την συνταγματική υποχρέωση που απορρέει από τα οριζόμενα στην παρ.1 του άρθρου 16 του ισχύοντος Συντάγματος. Κατά την συνταγματική αυτή διάταξη, «η Τέχνη είναι ελεύθερη», ενώ ταυτοχρόνως «η ανάπτυξη και προαγωγή της αποτελούν υποχρέωση του Κράτους».

Το κράτος δεν κάνει τέχνη, υποστηρίζει την Τέχνη. Αν έκανε θα ήταν προπαγάνδα, για αυτό και το Σύνταγμα προβλέπει ότι η Τέχνη είναι ελεύθερη.

Σωστά λοιπόν ο συνταγματικός νομοθέτης, εκείνης της εποχής, επιλέγει το περιεχόμενο και ο σκοπός της καλλιτεχνικής δημιουργίας,στα δημοκρατικά καθεστώτα, να είναι υπόθεση των πολιτών-δημιουργών και σε καμία περίπτωση του κράτους. Στο τελευταίο αναθέτει την ανάπτυξη και προαγωγή της Τέχνης του Κινηματογράφου χωρίς να παρεμποδίζεται η ελευθερία έκφρασης της τέχνης αυτής.

Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου όμως, αποκλειστικός διαμορφωτής του περιεχομένου γίνεται ο υπουργός δια του διοριζόμενου διοικητικού συμβουλίου που αποφασίζουν αποκλειστικά, αυθαίρετα και ανεξέλεγκτα για την τύχη του ελληνικού κινηματογράφου.

ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ

Καμία νέα αναπτυξιακή πολιτική, όπως είχε δεσμευτεί το ΠΑΣΟΚ προεκλογικά, δεν αποτυπώνεται στο παρόν σχέδιο νόμου για τον κινηματογράφο "που θα διευκολύνει την καλλιτεχνική έκφραση και δημιουργία, θα ενισχύει την ποιότητα και την καινοτομία και θα διασφαλίζει τη δυναμική παρουσία της χώρας στη διεθνή σκηνή». Το νομοσχέδιο διακρίνεται από έλλειψη κινήτρων, αναπτυξιακού στόχου και κατανόησης της δυναμικής και της πολύπλευρης και πολύπλοκης λειτουργίας της κινηματογραφικής παραγωγής, διανομής και προβολής. Δεν υπάρχει το κατάλληλο πλέγμα διατάξεων, που θα οδηγήσει την ιδιωτική πρωτοβουλία να επενδύσει στο ελληνικό σινεμά, ώστε να βελτιώσει το ισοζύγιο εισαγωγής ξένων ταινιών, αλλά και στην ανάπτυξη σχεδίων παραγωγής με στόχο τη διεθνή αγορά.

ΕΞΟΒΕΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΙΡΕΤΩΝ

Με τον ισχύοντα νόμο η Πολιτεία εμπιστεύεται την διαχείριση του κινηματογράφου, κατά πλειοψηφία μάλιστα, στην κινηματογραφική κοινότητα.

Το "νομοσχέδιο Γερουλάνου" καταργεί κάθε έννοια εκπροσώπησης και ελέγχου. Καταργεί τη Γενική Συνέλευση στο ΕΚΚ και στο Φεστιβάλ. Καταργεί την εκπροσώπηση των αιρετών σε κάθε διοικητικό συμβούλιο και επιτροπή. Καταργεί ακόμα και το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο, που δεν είναι αποφασιστικό όργανο. Αντί να χειραφετείται ο κινηματογράφος από κάθε είδους κρατικές δουλείες, με την καθιέρωση θεσμών και διαδικασιών οικονομικού ελέγχου και κοινωνικής λογοδοσίας, χειραγωγείται ασφυκτικά από το κράτος, μέσω του διοριζόμενου αποκλειστικά από τον υπουργό, διοικητικού συμβουλίου

Στο προτεινόμενο σχέδιο νόμου απουσιάζουν παντελώς η κινηματογραφική κοινότητα και οι αιρετοί εκπρόσωποι στη διαχείριση του κινηματογράφου και στον έλεγχο των πεπραγμένων της διοίκησης. Η διοίκηση του Ε.Κ.Κ. παραμένει ανεξέλεγκτη καθώς καταργείται κάθε όργανο ελέγχου της, ήτοι η Γενική Συνέλευση, οι ελεγκτές και τα αιρετά μέλη στο Δ.Σ.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ, ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΑΡΧΩΝ

Η συγκέντρωση υπερεξουσιών σε ένα πρόσωπο μετατρέπει το ΕΚΚ σε μια «μονοπρόσωπη εταιρεία» και αναγορεύει τον διοριζόμενο Γενικό Διευθυντή και κατά συνέπεια το Υπουργείο και το κράτος σε υπέρτατο κριτή και διαμορφωτή της κινηματογραφικής τέχνης. Ο γενικός διευθυντής συγκεντρώνει στα χέρια του σχεδόν την απόλυτη κινηματογραφική εξουσία, χωρίς ουσιαστικά να υπόκειται σε κανένα έλεγχο. Αποφασίζει για τα πάντα και έρχεται ένα "διακοσμητικό" ΔΣ απλώς για να επικυρώνει τις αποφάσεις του. Γιατί ποιός από τους διοριζόμενους στο ΔΣ θα τολμήσει να του φέρει αντίρρηση, τη στιγμή που γνωρίζει ότι δεν υπόκειται σε καμία λογοδοσία από κανένα τμήμα της κινηματογραφικής κοινότητας; Με την εξουσία που του παρέχει ο νόμος ο γενικός διευθυντής μπορεί να χρηματοδοτεί προτάσεις και πρόσωπα αποκλειστικά της αρεσκείας του, διαμορφώνοντας έτσι, με τα δικά του υποκειμενικά κριτήρια, το κινηματογραφικό τοπίο και την αισθητική του ελληνικού κινηματογράφου και παράλληλα φιμώνοντας κάθε διαφορετική έκφραση. Ακόμα μετατρέπεται σε έναν ανεξέλεγκτο προπαγανδιστή της κρατικής εξουσίας, αφού η θητεία του μπορεί να ανανεώνεται συνεχώς και χωρίς κανένα χρονικό περιορισμό.

ΣΕΝΑΡΙΟ: ΑΠΟΝ

Ειδικότερα για το σενάριο, στις 50 σελίδες του νομοσχεδίου, υπάρχει όλη και όλη, ανάμεσα στους σκοπούς του Ε.Κ.Κ, μια γενική και αόριστη πρόβλεψη, μισής αράδας, για ενίσχυση της συγγραφής, χωρίς να προσδιορίζονται οι τρόποι και το χειρότερο χωρίς να θεσμοθετείται η από όλους ομολογούμενη ανάγκη για χρηματοδότηση της ανάπτυξης του σεναρίου. Καμία πρόβλεψη, καμία πολιτική ανάπτυξης του σεναρίου (development), καμία έστω αναφορά. Για παράδειγμα, το Ινστιτούτο Σεναρίου που προέβλεπαν τα προηγούμενα νομοσχέδια, στο "νομοσχέδιο Γερουλάνου" δεν υπάρχει ούτε καν ως απλή διεύθυνση ή έστω γραφείο!

Θα βρεθούν άραγε άνθρωποι από τον κινηματογράφο που θα υποστηρίξουν αυτό το κακότεχνο «κατασκεύασμα»;

Θα επανέλθουμε.

Ντίνος Γιώτης

Πρόεδρος Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος