EDITORIAL ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015

ΑΓΝΩΣΤ(ΟΙ)ΑΙ ΑΙ ΒΟΥΛΑΙ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ*

* Με αφορμή την τελετή βραβεύσεως των διακριθέντων στον 2ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Συγγραφής Σεναρίου της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος που έλαβε χώρα την 9ην Δεκεμβρίου 2015 στο ίδρυμα Μ. Κακογιάννης, στην Αθήνα.

Πριν από πολλά χρόνια και ενόσω ήμουν ακόμα νέος, πολλά υποσχόμενος και επιπλέον βραβευμένος, σεναριογράφος προσεκλήθην, στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης καθώς μια ταινία στην οποία είχα μετάσχει ως συν-σεναριογράφος μετείχε στα κρατικά βραβεία. H συμπρωτεύουσα ανέκαθεν ασκούσε μια απροσδιόριστη γοητεία πάνω μου, οπότε μετά μεγίστης χαράς απεδέχθην την πρόσκληση και ανήλθα στη Θεσσαλονίκη.

Παρακολούθησα την ταινία, διακριτικά, καθισμένος στον εξώστη των σωματείων, παρέα με έναν συνάδελφο, χάρις στον οποίο κατάφερα να διατηρήσω τη ψυχραιμία μου και να μην αντιδράσω στα απρεπή σχόλια που εξέφεραν κάποιοι παρακαθήμενοι. Με δυο λόγια η ταινία δεν άρεσε καθόλου, και ως εκ τούτου εγώ αισθάνθηκα άσχημα. Επιπλέον κατηγορήθηκα από τους στενούς φίλους του σκηνοθέτη ότι δεν τον είχα προφυλάξει καίτοι ήταν γνωστό ότι πέραν της σχέσης συνεργασίας μας συνέδεε και σχέση αμοιβαίας αγάπης και εκτίμησης, που σημειωτέον διαρκεί μέχρι σήμερα.

Είχα στενοχωρηθεί λοιπόν, τόσο για εμένα όσο και για τον αγαπημένο μου σκηνοθέτη, έχοντας όμως την παρρησία να παραδεχθώ ότι κάποιες άλλες μετέχουσες στο φεστιβάλ ταινίες ήταν όντως καλλίτερες.

Όμως ήμουν νέος και το γεγονός ότι η νέα σεναριακή προσπάθειά μου ήταν ατυχής με κατέθλιψε. Επί δυο ημέρες δεν βγήκα από το δωμάτιο του ξενοδοχείου μου, απ' όπου κυριολεκτικά με ανέσυρε ένας φίλος παραγωγός, ίσως ένας εκ των τριών πλέον επιτυχημένων εκείνης της εποχής. Μου προσέφερε δείπνο σε ένα υπέροχο γερμανικό εστιατόριο που υφίστατο τότε επί της Βασιλίσσης Όλγας και κατέβαλε κάθε προσπάθεια να με παρηγορήσει, που παραδέχομαι, το πέτυχε μερικώς.

Την επομένη μια τυχαία συνάντηση με τον τότε Πρόεδρο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και δυο κουβέντες συμπαράστασης από μέρους του, αναπτέρωσε το ηθικό μου και τέλος η συνάντηση με ανερχόμενη γυναίκα παραγωγό η οποία επέμεινε, παρά τις επιφυλάξεις μου να διασκευάσω ένα βιβλίο, γνωστού συγγραφέα, σε σενάριο, με βοήθησε να επανακτήσω τη γαλήνη μου.

Το βράδυ της τελετής απονομής των βραβείων δεν ήθελα να παραστώ στον κινηματογράφο Ολύμπιον, επειδή δεν ήθελα να ξανανιώσω όπως είχα νιώσει κατά και μετά την επίσημη προβολή της ταινίας. Με απλά λόγια συντετριμμένος.

Εν τούτοις η λογική, και η αγωγή μου, υπερίσχυσαν και έκρινα ότι ήταν υποχρέωσή μου να παραστώ, καίτοι γνώριζα ότι δεν είχαμε πιθανότητες να διακριθούμε, προκειμένου να τιμήσω με την παρουσία μου εκείνους που η επιτροπή είχε βραβεύσει ως καλλίτερους, πάντα φυσικά ως προς τα μετέχοντα έργα.

Με το που εισήλθα στην αίθουσα μου επιφυλασσόταν μια δυσάρεστη έκπληξη. Κανένας από τους συντελεστές της ταινίας μας δεν ήταν παρών. Αισθάνθηκα δε πολύ δυσάρεστα όταν στη σειρά καθισμάτων που είχαν φυλάξει για τους συντελεστές της ταινίας μας, όλες οι θέσεις πλην μίας ήταν άδειες.

Καθίσαμε τελικά δύο όλοι κι όλοι συντελεστές της ταινίας, μόνοι, να μοιραζόμαστε το πικρό ποτήρι της αποτυχίας. Κι ενώ στην αρχή είχα νοιώσει άσχημα, όταν οι θέσεις «μας» καταλήφθηκαν από αμέτοχους συναδέλφους, που απευθύνονταν σε εμένα σαν να μην είχε συμβεί οτιδήποτε, σαν η αποτυχία, να είχε ήδη ξεχασθεί, η έστω να μην επηρέαζε τις προσωπικές σχέσεις, κατάλαβα ότι δεν είχα κανένα λόγο να αισθάνομαι άσχημα επειδή το έργο μου/μας (επειδή τονίζω ότι ένα οπτικοακουστικό έργο είναι έργο συνεργασίας και όχι ατομικό, οπότε και η ευθύνη είναι συλλογική) για πολλούς και διάφορους λόγους είχε αποτύχει να διακριθεί. Εκείνη τη στιγμή ένιωσα, έστω για λίγο, ικανοποίηση.

Παρά τη στενοχώρια μου, παρά τη δυσανεξία μου, ήξερα ότι είχα πράξει το σωστό. Ό,τι στη ζωή δεν γίνεται πάντα να νικάμε, δεν γίνεται πάντα να κερδίζουμε. Χαρές και λύπες, ικανοποιήσεις και απογοητεύσεις εναλλάσσονται. Όμως εμείς πρέπει να συνεχίζουμε απτόητοι να αγωνιζόμαστε για ότι πιστεύουμε, για ότι καλλίτερο νιώθουμε ότι είμαστε ικανοί να πετύχουμε . Και όσο κι αν πιστεύουμε ότι μας αδίκησαν, να μην αποκαρδιωνόμαστε και ιδίως να μην επηρεαζόμαστε αρνητικά.

Οι άνθρωποι, όλοι το γνωρίζουμε, δεν είμαστε δίκαιοι, καίτοι κάποιοι εξ ημών προσπαθούμε, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, να αποφύγουμε να αδικήσουμε, τουλάχιστον συνειδητά τους συνανθρώπους μας. Για αυτό όμως απαιτείται χρόνος και κόπος μακρύτερος της ανθρώπινης διάρκειας της ζωής και βεβαίως ριζική αλλαγή της μικροαστικής αντίληψης που διέπει χώρες όπως την Ελλάδα. Μέχρι τότε λοιπόν πρέπει να διδάξουμε εαυτούς αλλά και τους επιγόνους μας να μάθουν να σηκώνονται ξανά όρθιοι μετά την πτώση μας, έστω και με χείρα βοηθείας.
Ένας αγώνας που χάθηκε, έντιμα η ανέντιμα, δεν καθορίζει το τέλος της μάχης που δίνουμε μια ζωή ολόκληρη. Και όπως και αν χάθηκε εμείς πρέπει πάντα να επιδεικνύουμε λεβεντιά και παρά τις όποιες διαφωνίες μας, παρά την απογοήτευσή μας, οφείλουμε να συγχαίρουμε εκείνον που κάποιοι έχρισαν ως νικητή. Ως καλλίτερο η ικανότερο από εμάς. Και να προσπαθούμε ακόμα και μέσα σε ένα καθεστώς διαπλοκής - συνηθέστατο στη χώρα μας - να επιτυγχάνουμε, κάθε νέα φορά, σε κάθε νέα προσπάθεια, καλλίτερο αποτέλεσμα. Μπορεί να μη δικαιωθούμε ποτέ, η έστω μετά θάνατον, όμως από μόνη της αυτή η προσπάθεια αξίζει πολύ περισσότερο από την κατάληξη της, οπότε προτρέπω όλους όσοι γράφουν - και όχι μόνον σενάρια-, όλους όσοι μετέχουν σε διαγωνισμούς και έχουν το θάρρος να θέτουν το έργο τους υπό κρίση, να μην πτοούνται εάν αυτά δεν διακρίνονται, όταν αυτά δεν ξεχωρίζουν. Αλλά να συνεχίζουν, με το ίδιο έργο η με άλλο, δεν έχει σημασία, την προσπάθεια να ξεχωρίσουν. Να μη το βάζουν κάτω, να μην εγκαταλείπουν. Επειδή πολλές φορές η έκπληξη θα προκύψει από εκεί που δεν την περιμένουμε, όταν τίποτα δεν την προμηνύει. Όπως άλλωστε συμβαίνει και με την απογοήτευση. Μια βράβευση, μια διάκριση δεν εγγυάται απαραίτητα ούτε επαγγελματική η καλλιτεχνική εξέλιξη, ούτε νέες διακρίσεις, ούτε καν βιοπορισμό.

Οπότε ακόμα και αν ανήκετε σε εκείνους που κάποιο έργο τους, σε κάποιο διαγωνισμό διακρίθηκε, μην θεωρείτε ότι η ζωή σας θα αλλάξει. Απολαύστε την χαρά και την ικανοποίηση της στιγμής, συγχαρείτε όλους όσοι μετέσχον - θέλει θάρρος η συμμετοχή - στο διαγωνισμό και προχωρήστε σε κάτι άλλο, σε κάτι νέο η αν αισθάνεστε τόσο σίγουροι, επιμείνατε στο παλιό.

Αλλά και εσείς που το συγκεκριμένο έργο σας δεν έτυχε να διακριθεί, μην φορέσετε μαύρα και πέσετε σε κατάθλιψη. Συνεχίστε να κάνετε αυτό που σας αρέσει, αυτό που αγαπάτε. Να είστε σίγουροι ότι αργά η γρήγορα, αν φυσικά αντέξετε, επειδή ως γνωστόν άγνωστ(οι)αι αι βουλαί του Κυρίου, θα δικαιωθείτε.

Αλέξανδρος Κακαβάς