Editorials

O Πρόεδρος και το ΔΣ του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου μας συνήθισαν σε πολλά στη διάρκεια της θητείας τους, όμως δεν περιμέναμε να αυτο-παρατείνουν τη θητεία τους, καταστρατηγώντας το νόμο.

Η θεσμική εκτροπή που αποπειράθηκε να γίνει από την διοίκηση Παπαλιού με την αυθαίρετη αναβολή της προγραμματισμένης και υποχρεωτικής από το νόμο συνεδρίασης της ΓΣ της 30^ηςΙουνίου για τις 8 Σεπτεμβρίου 2010, δηλαδή μετά τη λήξη της θητείας της (!), έπεσε στο κενό, μετά την πρόσφατη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (29/6/2010).

Η Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος έκλεισε 21 χρόνια δημιουργικής ζωής και αδιάλειπτης παρουσίας στον κινηματογραφικό και τηλεοπτικό χώρο.
Στο διάστημα αυτό προσπαθεί, με όσες δυνάμεις διαθέτει, να φέρει εις πέρας τη διττή αποστολή της: την προστασία και ανάδειξη του πνευματικού έργου των σεναριογράφων και την υπεράσπιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων τους.

Ωστόσο ένας ζωντανός οργανισμός, όπως είναι η ΕΣΕ, προκειμένου να μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει, χρειάζεται να ανανεώνεται και να προσαρμόζεται στο διαρκώς μεταβαλλόμενο οπτικοακουστικό περιβάλλον.

Τo είδος και το ποιόν των ελληνικών τηλεοπτικών σειρών είναι θέμα επιλογών και όχι αναγκών, όπως τεχνηέντως προβάλλεται. Το επιχείρημα ότι "αυτά θέλει ο κόσμος" είναι παραπλανητικό και εξυπηρετεί άλλους σκοπούς που δεν έχουν σχέση με την ψυχαγωγία του κοινού (με την κυριολεκτική έννοια του όρου). Χρειάζεται λοιπόν αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις να εμπιστευθούν περισσότερο τους Έλληνες δημιουργούς και να μην καταφεύγουν στις εύκολες λύσεις ξενόφερτων σειρών.

Αυτό δε σημαίνει ότι απουσιάζουν οι καλές σειρές στο εξωτερικό. Αντιθέτως. Για παράδειγμα, λέγεται, ότι η αμερικάνικη τηλεόραση σήμερα περνάει την καλύτερη εποχή της. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για πολλούς λόγους, υπάρχει όμως και ο προφανής: σεναριογράφοι του κινηματογράφου αναλαμβάνουν την παραγωγή τηλεοπτικών σειρών ως creators. Αυτό σημαίνει ότι κάτω από την εποπτεία τους καθορίζεται τόσο το περιεχόμενο όσο και οι συντελεστές της σειράς και κυρίως η ομάδα σεναρίου. Ο creator είναι αυτός που έχει την αρχική ιδέα, αυτός που γράφει την ιδέα (treatment) και τέλος αυτός που αποφασίζει ποιοι θα συμμετάσχουν στην συγγραφική ομάδα. Και αυτός είναι σεναριογράφος.

Στην Ελλάδα σχεδόν όλα τα σενάρια (που σημειωτέον εξακολουθούν να γράφονται από τους σκηνοθέτες) γυρίζονται ταινίες.

Την ίδια στιγμή στις προηγμένες κινηματογραφικά ΗΠΑ ο λόγος χρηματοδοτούμενων σεναρίων προς παραγόμενες ταινίες είναι 10:1. Με άλλα λόγια για κάθε ταινία που γυρίζεται εκεί, έχουν χρηματοδοτηθεί και γραφτεί, μέσα από διάφορα προγράμματα, ήδη δέκα σενάρια. Αντιθέτως στην Ελλάδα για κάθε σενάριο που χρηματοδοτείται και ολοκληρώνεται μέσα από το (μοναδικό) πρόγραμμα "Γραφή" του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, αντιστοιχούν τουλάχιστον δύο ταινίες που γυρίζονται. Δηλαδή γυρίζονται περισσότερες ταινίες από όσα σενάρια χρηματοδοτούνται. Θαύμα. Ό,τι γράφεται γυρίζεται και ταινία. Χωρίς καμία βάσανο. Για να γίνεται ταινία όμως ένα σενάριο, σημαίνει ότι θα είναι και καλό το σενάριο. Τότε όμως, πώς όλοι παραδέχονται ότι το πρόβλημα στο ελληνικό σινεμά ξεκινάει από το σενάριο; Δεν είναι αυτό μια κραυγαλέα αντίφαση;

Βρίσκω την τηλεόραση πολύ εκπαιδευτική. 'Οταν παρακολουθώ ένα πρόγραμμά της, κλείνω το δέκτη και ανοίγω ένα βιβλίο.
MARX BROTHERS

Οι διακοπές των Χριστουγέννων είναι μια καλή ευκαιρία να εφαρμόσουμε την παραπάνω...μαρξιστική αρχή. Οι εντελώς σουρεάλ και ανατρεπτικοί κωμικοί είχαν προβλέψει εγκαίρως τον...εκπαιδευτικό ρόλο που θα έπαιζε η τηλεόραση. Xωρίς καν να έχουν υπόψη τους τα σύγχρονα τοξικά προιόντα που κατακλύζουν τα κανάλια, όπως τα πάσης φύσεως ριάλιτι, παιχνίδια, πρωινάδικα, τολκ σόου, κουτσομπολίστικα μαγκαζίνο κ.ό.κ. που "τρέφουν" τις καρδιές και το μυαλό μιας ολόκληρης κοινωνίας, της νέας γενιάς, των ίδιων των παιδιών μας.

Σήμερα, η εικονική πραγματικότητα καλύπτει σαν ιστός τον πλανήτη. Μπαινοβγαίνουμε σε αυτήν με την ίδια ευκολία που παλιότερα γράφαμε με το μολύβι. Ζούμε στην εποχή της εικόνας, του κινηματογράφου, της τηλεόρασης, του ΄Ιντερνετ. Ζούμε στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης. Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει, με απόλυτη ακρίβεια, τις αλλαγές που θα επιφέρει η ψηφιακή επανάσταση στην συγγραφή, στην παραγωγή και στη διανομή των κινηματογραφικών του οπτικοακουστικού έργου.

Φέτος γιορτάζουμε! Η Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος, το μοναδικό επαγγελματικό σωματείο σεναριογράφων στη χώρα μας, συμπλήρωσε είκοσι χρόνια δράσης και ευδόκιμης λειτουργίας. Πέρασαν πολλά χρόνια από εκείνο το καλοκαίρι του 1989, που δεκαοχτώ σεναριογράφοι, έχοντας ως στόχο την καλύτερη δυνατή νομική και επαγγελματική προστασία του έργου τους συμμετείχαν στην ιδρυτική συνέλευση και συνυπέγραψαν την αίτηση στο Πρωτοδικείο για τη δημιουργία του σωματείου. Ήταν το τρομερό καλοκαίρι της τηλεοπτικής έκρηξης και της δημιουργίας των πρώτων ιδιωτικών καναλιών. Η ανάγκη που υπήρχε για σενάρια ξαφνικά τριπλασιάστηκε. Και όχι μόνον αυτό. Η νέα «αγορά» κατάλαβε πως η τηλεόραση γίνεται πρωτίστως με κείμενα και όχι με εικαστικές αναζητήσεις. Δημιουργοί των σίριαλ της κρατικής τηλεόρασης ήταν οι σκηνοθέτες. Τα ιδιωτικά έκανα ένα μεγάλο πρωτόγνωρο άνοιγμα. Στράφηκαν στους συγγραφείς. Αυτοί ήταν πλέον οι πραγματικοί δημιουργοί των σίριαλ.

Mια νέα μόδα κυριαρχεί στα ιδιωτικά κανάλια. Η ελληνοποίηση ξένων σειρών. Τα κανάλια, δηλαδή, αγοράζουν τα δικαιώματα ξένων, συνήθως τριτοκοσμικών,  σίριαλ και τα διασκευάζουν μεταφέροντας δράση και χαρακτήρες στα καθ' ημάς. Το φαινόμενο δεν είναι καινοφανές. Και παλαιότερα είδαμε στην ελληνική τηλεόραση εξελληνισμένες σειρές όπως το «Εσύ αποφασίζεις» ή το «Σ' αγαπώ! Μ' αγαπάς». Τώρα όμως το φαινόμενο έγινε ενδημικό. Κάθε χρόνο τα ξένα αυξάνουν. Και παραμερίζουν τα ελληνικά σίριαλ και τους έλληνες σεναριογράφους.

Λένε πως η δίψα και η εξάντληση της πορείας στην έρημο σε κάνει να βλέπεις ανύπαρκτες οάσεις με χουρμαδιές και πηγές με δροσερά νερά.  Σε μια χρονιά που εξαιτίας της οικονομικής κρίσης φαίνεται ως η δυσκολότερη των τελευταίων χρόνων η πρόταση της επιτροπής Γαβρά για την ίδρυση ενός ανεξάρτητου Ινστιτούτου Σεναρίου, ξαφνιάζει ευχάριστα. Μοιάζει σαν αντικατοπτρισμός στην έρημο. Και όμως δεν είναι!

Η επιστολή Ξαρχάκου που αναφέρεται στη διάλυση της Κρατικής ορχήστρας λόγω της καθυστέρησης εκταμίευσης των επιδοτήσεων έφερε εκ νέου στην επικαιρότητα το ζήτημα των επιχορηγήσεων του Υπουργείου Πολιτισμού. Για ποιον λόγο υπάρχουν και ποιους εξυπηρετούν. Τους πολιτιστικούς φορείς; Τους πολιτικούς προϊσταμένους; Ή τους διοικητικούς υπαλλήλους του Υπουργείου; 

Το θέμα είναι γνωστό. Κάθε χρόνο δίνεται μια μικρή οικονομική ενίσχυση σε οργανισμούς, πολιτιστικούς φορείς και επαγγελματικά σωματεία. Με αυτά τα ελάχιστα χρήματα του κρατικού κορβανά συντηρείται η Κρατική ορχήστρα, η Εταιρεία Σκηνοθετών, η Ένωση Σεναριογράφων, το Κέντρο Κινηματογράφου και άλλα καλλιτεχνικά σωματεία. Τα χρήματα είναι πολύ λίγα. Ελάχιστα. Και όμως κάθε χρόνο καθυστερούν. Καθυστερούν απελπιστικά. Και όχι μόνο αυτό. Με το πρόσχημα οικονομικών δυσκολιών περικόπτονται. Προβάλλονται δυσκολίες για την εκταμίευση τους. Και όταν τελικά εισπράττονται καλύπτουν ήδη συσσωρευμένα χρέη. Κάπως έτσι φθάσαμε στο σημείο να υπολειτουργεί το Κέντρο Κινηματογράφου και να κινδυνεύει με διάλυση (αν δεν διαλύθηκε ήδη) η Κρατική Ορχήστρα.