Ευρωπαϊκή ενοποίηση και στα πνευματικά δικαιώματα;

Το ενδεχόμενο να εισαγάγει προαιρετική ενιαία προστασία δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας για ταινίες, τηλεοπτικά προγράμματα και άλλα οπτικοακουστικά προϊόντα, εξετάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε μια προσπάθεια να ξεμπερδέψει με τη «ζούγκλα» των εθνικών καθεστώτων στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και να αυξήσει την πρόσβαση της ΕΕ στα πολιτιστικά έργα σύμφωνα με κείμενο που ήρθε στα χέρια της EurActiv.

Η ΕΕ είναι σήμερα η μεγαλύτερη παραγωγός ταινιών παγκοσμίως ενώ επίσης μπορεί να καυχηθεί ότι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη τηλεοπτική αγορά. Ωστόσο, η τεράστια δυναμική μιας τέτοιας παραγωγής παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτη λόγω του μεγάλου κατακερματισμού των εθνικών αγορών.
Οι γλωσσικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών ακόμη αποτελούν το μεγαλύτερο εμπόδιο στη δημιουργία μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς για τα πολιτιστικά προϊόντα στην Ευρώπη. Ωστόσο, η Επιτροπή θεωρεί ότι ένα πιο εναρμονισμένο και συνεκτικό καθεστώς προστασίας δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας θα μπορούσε να βοηθήσει να ξεπεραστούν άλλα εθνικά εμπόδια- ειδικά στο διαδικτυακό κόσμο. 

«Η σκοπιμότητα για τη δημιουργία ενός προαιρετικού ενιαίου τίτλου πνευματικής ιδιοκτησίας θα μπορούσε να εξεταστεί», αναφέρει το κείμενο της Επιτροπής που θα δημοσιευθεί σήμερα (13 Ιουλίου). Το κείμενο αποσκοπεί να προκαλέσει δημόσιο διάλογο αναφορικά με τις δυνατότητες που προσφέρονται από τη διαδικτυακή διανομή οπτικοακουστικών έργων. 

«Οι μελλοντικοί συγγραφείς ή παραγωγοί οπτικοακουστικών έργω θα έχουν την επιλογή να εγγράφουν τα έργα τους και μετά να αποκτούν ενιαίο τίτλο που θα ισχύει για όλη την ΕΕ», προσθέτει το έγγραφο, που συντάχθηκε από τις υπηρεσίες του επιτρόπου για την εσωτερική αγορά Michel Barnier. 
Αυτή η ιδέα περιλαμβάνεται στη Συνθήκη της Λισαβόνας που ξεκάθαρα σημειώνει ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ «μπορούν να θεσπίσουν μέτρα για τη δημιουργία ευρωπαϊκών δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ώστε να εξασφαλισθεί ενιαία προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε ολόκληρη την Ένωση (Άρθρο 118). 

Αυτή η εξέλιξη αποτελεί καλό νέο για τους ραδιοτηλεοπτικούς παραγωγούς που είναι πρόθυμοι να επεκτείνουν την εμβέλεια των έργων τους πέρα από τα εθνικά σύνορα- δη για τους καταναλωτές. Ωστόσο, ο αυξανόμενος ανταγωνισμός θα μπορούσε επίσης να εκληφθεί ως αρνητικό στοιχείο για αυτούς τους φορείς που θα προτιμούσαν να προστατέψουν τα μερίδιά τους στις εθνικές αγορές. 

Ενίσχυση των υπηρεσιών video-on-demand 
Η ευρωπαϊκή κινηματογραφική βιομηχανία είναι επίσης διαιρεμένη από τις εθνικές γραμμές και δεν έχει ολοκληρωθεί καθόλου. Δεν έχει προκύψει παρόμοιο ευρωπαϊκό σύστημα με αυτό του Hollywood, ενώ η παραγωγή ταινιών γίνεται σε μεγάλο βαθμό από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. 

«Πάσχει από χαμηλές επενδύσεις» σε σύγκριση με τις ΗΠΑ ή την Ιαπωνία και ο «μέσος όρος του κινηματογραφικού προϋπολογισμού είναι ένα κλάσμα μπροστά σε αυτές τις χώρες», αναφέρει το κείμενο. 
Για να αυξηθεί η θεαματικότητα των ευρωπαϊκών ταινιών, οι Βρυξέλλες θέλουν να βελτιώσουν τη διαθεσιμότητά τους στις υπηρεσίες Video-on-Demand που σήμερα πολλαπλασιάζονται στην Ευρώπη. Η Επιτροπή εκτιμά ότι υπάρχουν περισσότερες από 500 τέτοιες υπηρεσίες που λειτουργούν σήμερα στην ΕΕ.

Αυτή τη στιγμή, υπάρχει ένα περίπλοκο σύστημα έκδοσης αδειών που επιτρέπει στους παραγωγούς να διαπραγματεύονται τα «παράθυρα» για ταινίες προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τα έσοδα. Αυτές οι «χρονολογίες» διαφέρουν από το ένα κράτος μέλος στο άλλο αλλά συνήθως ακολουθούν ένα συγκεκριμένο πρότυπο που ξεκινά από κινηματογραφικές κυκλοφορίες, συνεχίζουν με DVD, video-on-demand, επί πληρωμή τηλεόραση και εν τέλει δωρεάν διάθεση στην τηλεόραση, σύμφωνα με την Επιτροπή.

Αν και αυτή η διαδικασία έχει κάποιο νόημα, μπορεί επίσης να παρεμποδίσει την πλήρη οικονομική εκμετάλλευση μιας ταινίας, διότι έρχεται σε αντίθεση με τις αναδυόμενες τάσεις μεταξύ των χρηστών που ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για πρόσβαση στα οπτικοακουστικά και κινηματογραφικά έργα «σχεδόν αμέσως μετά τη διάθεσή τους», ισχυρίζεται η Επιτροπή. 

Η αυξανόμενη προσβασιμότητα σε πειρατικά αντίγραφα ταινιών που ακόμη παίζουν στο σινεμά αποτελεί επίσης ένα ζήτημα σε μια νέα εποχή βελτίωσης της διαθεσιμότητας των ταινιών σε νέες πλατφόρμες ταυτόχρονα και όσο το δυνατό πιο σύντομα. 

Η Επιτροπή θεωρεί ότι αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει μια λύση, παρόλο που αναγνωρίζει ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια εσόδων για τους παραγωγούς ταινιών, και επομένως να μειωθούν οι επενδύσεις σε ένα τομέα που ήδη βασίζεται στο δημόσιο τομέα.